Ogórecznik lekarski to roślina jednoroczna z rodziny Szorstkolistnych. Pochodzi z zachodniej części Basenu Morza Śródziemnego, skąd rozprzestrzeniła się aż po Azję i Syberię, a także Europę środkowa i zachodnią. W Polsce rośnie rzadko jako chwast ogrodowy.
Kwitnie od czerwca do sierpnia. Do celów leczniczych zbiera się w okresie zakwitania górne ulistnione części pędów ogórecznika i szybko suszy rozłożone cienką warstwą w miejscach przewiewnych i zacienionych. Otrzymuje się ziele ogórecznika. Skład chemiczny ziela nie jest jeszcze dokładnie poznany.
Ziele ogórecznika należy do surowców o łagodnym działaniu na organizm. Dzięki obecności flawonidów i niektórych soli mineralnych, zwłaszcza azotanu potasu, przetwory z ogórecznika nieznacznie zwiększaja dobową ilość wydalanego moczu i przyspieszają usuwanie z ustroju jonów chloru, mocznika, kwasu moczowego i innych szkodliwych produktów przemiany materii.
Na uwagę zasługuje również działąnie przeciwzapalne wyciągu z ziela ogórecznika, związane z obecnością sluzów, które osłaniają błonę śluzową jamy ustnej, przełyku i żołądka.
Wyciągi z ziela ogórecznika znajduja zastosowanie w mało nasilonych , przewlekłych stanach zapalnych kłębków nerwowych oraz zmniejszonym wydalaniu moczu. Ponadto w zaburzeniach przemiany materii i nadmiernym gromadzeniu się kwasu moczowego, skazie i artretycznym zapaleniu stawów, a także w początkowym okresie choroby reumatycznej, i to zarówno u dzieci, jak i osób w wieku podeszłym. Również korzystne wyniki osiąga się w niektórych chorobach skórnych, mających swoje podłoże w niewłaściwym wydalaniu z ustroju szkodliwym produktów przemiany materii, zwłaszcza w trądziku młodzieżowym, atopowym zapaleniu skóry i egzemie. Wyprysku przewlekłym, zapaleniu opryszczkowym i krostkowym skóry oraz świądzie skóry.
Działanie napotne wykorzystuje się stosując wyciągi z ziela ogórecznika w stanach podgorączkowych i gorączkowych spowodowanych przeziębieniem, grypą anginą z objawami dreszczy i uczucia chłodu.
Zewnętrznie stosuje się przetwory z ogórecznika jako środki ułatwiające gojenie ran, oparzeń termicznych i promieniami nadfioletowymi, uszkodzeń naskórka i wybroczyn oraz obrzęków. Ogórecznik stosuje się również w kosmetyce do kapieli i okładów w celu przywrócenia jędrności i elastyczności oraz dla zmniejszenia widoczności niektórych was skóry, zwłaszcza drobnych blizn, zaczerwień i wyprysków. Niekiedy napary z kwiatów ogórecznika stosuje się do przemywań i okładów w zapaleniach spojówek i zaczerwień oczu.
W medycynie ludowej świeży sok z ogórecznika podawano w zapaleniu opłucnej.