Szałwia jest półkrzewem należącym do rodziny jasnotowatych, osiąga średnio 20-75 cm wysokości i ma skłonności do pokładania się. Łodyga jest wzniesiona, drewniejąca od dołu, skąd również zaczynają się bujne rozgałęzienia. Czterokanciasta lub rzadziej okrągła, w górnej partii w dotyku mocno owłosiona. Zielono-srebrne liście ułożone są naprzeciwlegle, najwyższe umieszczone są bezpośrednio na łodydze, dolne przymocowane są na długich ogonkach, a środkowe na krótszych. Brzegiem lekko karbowane, owalne lub lancetowate, zaostrzone na koniuszkach. Kwiaty pojawiają się w okółkach w kątach górnych liści, dwuwargowe, barwy fioletowo-niebieskiej. Szałwia kwitnie od maja do lipca.
Surowcem zielarskim są liście, które zawierają olejek lotny, który zawiera m.in. tujon, cyneol, kamforę i pinen. Ponadto garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne, gorycze, duże ilości witaminy B1, witaminy PP oraz karoteny (witaminy A) i duże ilości witaminy C.
Surowiec ma działanie bakteriobójcze i przeciwzapalne, poprawia pracę układu trawiennego, obniża poziom cukru we krwi. Ponadto działa uspokajająco, kojąco na depresję, zmęczenie, wyczerpania, a u kobiet karmiących zmniejsza laktację. Zewnętrznie jest stosowany do płukania jamy ustnej i gardła, do płukania włosów oraz na trudno gojące się rany pod postacią kompresu.
Skuteczność ziół jest zauważalna wyłącznie przy regularnym i dłuższym stosowaniu.