Brzoza jest drzewem należącym do rodziny brzozowatych, osiągającym średnio od 20 do 25 m wysokości. Jest jednym z najładniejszych polskich drzew, swój urok zawdzięcza charakterystycznemu pokrojowi dzięki zwisającym z konarów długim i cienkim gałązkom oraz łuszczącej się okrężnie, białej i cienkiej korze, u nasady starych pni kora jest czarna, gruba i spękana. Na gałęziach młodszych kora zwykle jest różowo-biała, a nawet ciemnoczerwono-brunatnawa i błyszcząca na drobnych gałązkach. Początkowo korona jest spiczasto-stożkowata oraz wąska, później nieregularna i okrągławo sklepiona. Zwykle pień jest prosty bądź skrzywiony, niekiedy bywa również jednostronnie pochylony. Konary dolne są wyraźnie odstające oraz stosunkowo krótkie, natomiast w górnej i środkowej strefie korony stromo wzniesione. Pędy są nieowłosione i szorstkie, pokryte małymi wypukłościami o charakterze brodawek, dzięki którym gatunek ten otrzymał nazwę brzozy brodawkowatej. Pączki osiągają długość około 4 mm, są lekko zaostrzone , błyszcząco zielone lub brunatnawe. Liście są okrągławo-owalne bądź trójkątne w zarysie, czasami także rombowate i osiągają od 2 do 6 cm długości. Są długoogonkowe z nasadą szerokoklinowatą, blaszka liściową obustronnie naga, a jej brzeg podwójnie piłkowany. Brzoza brodawkowata jest gatunkiem jednopiennym: kotki męskie początkowo maja barwę brunatną, natomiast później przybierają kolor jasnożółty, długości od 3 do 6 cm: kotki żeńskie z początku mają barwę zielonkawą, w stanie dojrzałym staja się natomiast jasno- bądź średniobrunatne. Gatunek kwitnie od marca do maja. Ma małe wymaganie w stosunku co do gleby, znakomicie znosi zanieczyszczenia powietrza oraz jest całkowicie odporna na mrozy. Dlatego też stanowi gatunek pionierski, z łatwością rozsiewany przez wiatry.
Surowcem zielarskim są liście, które zawierają saponiny, flawonoidy, kwasy organiczne, żywice, garbniki katechinowe, sole mineralne, olejek eteryczny i związki trójterpenowe.
Surowcem zielarskim może także być kora brzozowa będąca źródłem betuliny (organiczny związek chemiczny z grupy trójterpenów) stosowanej w leczeniu trądziku.
Liście brzozy działają moczopędnie, odtruwająco i wzmacniająco, regulują procesy trawienne, przeciwdziałają zapaleniom, zapobiegają reumatyzmowi. Surowiec jest stosowany przy kamicy nerkowej, przy obrzękach na tle krążeniowym, jako środek na porost włosów, w przewlekłych chorobach dróg moczowych, niewydolności nerek, przy gośćcu i przy łuszczycy.
Skuteczność ziół jest zauważalna wyłącznie przy regularnym i dłuższym stosowaniu.