Jesień. Słońce za oknem nadal pięknie świeci, jednak temperatura powietrza zniechęca do pełnej ekspozycji ciała na słońce. Ci, którzy latem rozsądnie korzystali z dobrodziejstw natury, mieli okazję zgromadzić spore zasoby witaminy D3. Natomiast ilu z nas zdecydowało się na dłuższe opalanie, a następnie przez kolejne dwa dni nie zażywało kąpieli?

Jak powstaje witamina D3?

Mało kto wie, że ten rozpuszczalny w tłuszczach hormon steroidowy powstaje w wyniku oddziaływania promieni UVB na powierzchnię skóry. Zawiera ona pochodną cholesterolu o nazwie 7-dehydrocholesterol. Z niego powstaje prowitamina D3, a następnie pod wpływem ciepła właściwa witamina D3, czyli cholekalcyferol. Potrzebuje on aż 48 godzin, aby zostać uwolniony do krwiobiegu. Niestety podczas kąpieli, zwłaszcza z użyciem mydła, zmywamy sebum, a wraz z nim całą witaminę D3.

Filtry UV

Stosowanie kremów z filtrem dodatkowo blokuje promienie UVB. Faktor 8 ogranicza wytwarzanie witaminy D3 o 95%, a faktor 15 nawet o 99%. Dlatego warto początkowo zrezygnować z filtru słonecznego, a po odpowiedniej ekspozycji na słońcu, nałożyć na ciało najlepiej naturalny krem lub olejek chroniący przed negatywnym oddziaływaniem szkodliwego promieniowania.

Niezbędna do życia

Każda komórka ludzkiego organizmu posiada receptor witaminy D i potrzebuje jej do prawidłowego funkcjonowania. Niestety nie jest syntetyzowana przez organizm i bardzo trudno pozyskać ją z pokarmu. Witaminę D można znaleźć jedynie w tłustych rybach, jajkach lub grzybach suszonych na słońcu. Ponadto ta, która powstaje pod wpływem promieni słonecznych utrzymuje się w organizmie znacznie dłużej.

Prawidłowy poziom witaminy D

Przyjmuje się, że optymalny poziom witaminy D w surowicy krwi wynosi 50-70 ng/ml. W przypadku niższych wyników mamy do czynienia z niedoborem, natomiast przy wartości powyżej 100 ng/ml – z nadmiarem witaminy D3.

Objawy niedoboru

Jednymi z najczęściej spotykanych objawów niedoboru witaminy D są:

  • przygnębienie i depresja,
  • podatność na przeziębienia i grypę,
  • zespół przewlekłego zmęczenia,
  • osłabienie układu mięśniowo-szkieletowego,
  • choroby jelit np. choroba Leśniowskiego-Crohna

Wchłanianie minerałów

Witamina D jest niezbędna do wchłaniania magnezu, żelaza, fosforu i wapnia. Utrzymanie jej właściwego poziomu wpływa pozytywnie na funkcje poznawcze oraz zmniejsza ryzyko anemii i osteoporozy. Właściwe wykorzystanie wapnia do budowy kości, zapobiega jego gromadzeniu się w tętnicach, a co za tym idzie chroni przed chorobami układu sercowo-naczyniowego. Wapń odgrywa także istotną rolę w metabolizmie tłuszczów, dlatego niskie stężenie witaminy D3 powoduje często przyrost tkanki tłuszczowej prowadząc do otyłości.

Poziom cukru we krwi

Z otyłością wiąże się z kolei cukrzyca typu II. Powstaje ona na skutek insulinooporności, gdy komórki przestają reagować na insulinę i tym samym regulować jej poziom we krwi. Witamina D posiada właściwość aktywujące pracę trzustki i zwiększające wrażliwość na insulinę. Jest więc ważnym czynnikiem w profilaktyce i leczeniu cukrzycy, także typu I.

Nowotwory

Witamina D chroni przed zaburzeniami sygnalizacji między komórkami, które wiążą się z rozwojem zmian nowotworowych piersi, jelita grubego, prostaty oraz jajnika. Hamuje także tworzenie nowych naczyń krwionośnych bez których guz nie może się rozwijać.

Stany zapalne

Odpowiedni poziom witaminy D ogranicza aktywność prozapalną organizmu. Ból występujący w różnych częściach ciała spowodowany artretyzmem, reumatyzmem czy chorobą zwyrodnieniową stawów można złagodzić zwiększając spożycie witaminy D3.

Taki mamy klimat…

Położenie Polski na półkuli północnej powoduje, że jesienią i zimą nasłonecznienie jest niewielkie. Promieniowanie UVB niezbędne do syntezy witaminy D3 zostaje rozproszone w górnych warstwach atmosfery i w większości pochłaniane jest przez warstwę ozonową. Dlatego zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym zaleca się suplementację witaminy D3.

Jaka dawka?

Ustalenie dziennej dawki powinno być poprzedzone badaniem stężenia witaminy D i jej metabolitów w surowicy krwi. W przypadku niedoboru wskazane jest zastosowanie bardzo wysokich dawek rzędu 10-3o tysięcy IU, w połączeniu z witaminą K2 przez okres 2-4 tygodni i powtórzenie badania. Natomiast profilaktycznie, aby utrzymać optymalny poziom zapewniający prawidłowe funkcjonowanie organizmu, obecnie zaleca się przyjmowanie 70 IU na 1 kg masy ciała.

Witamina D jest bardzo wrażliwa na środowisko zewnętrzne. Należy zapewnić jej ochronę przed światłem, wilgocią i zmianą temperatury. Warto więc wybierać preparaty pakowane w specjalne butelki z ciemnego szkła farmaceutycznego. Jest to składnik odżywczy rozpuszczalny w tłuszczu, dlatego istotne jest łączenie suplementów witaminy D z posiłkami bogatymi w tłuszcze. Jego przyswajalność w jelicie cienkim zwiększa się w obecności witamin A i C, wapnia i fosforu oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych. Z kolei czynnikami ograniczającymi wchłanianie są alkohol, leki przeczyszczające i kortykosteroidy. Przestrzeganie tych kilku zasad przy suplementacji witaminy D zapewni utrzymanie doskonałego samopoczucia, zdrowia i uchroni przed rozwojem wielu chorób przewlekłych.