Coraz częściej przyczynę wielu chorób oraz złego samopoczucie upatruje się w zespole nieszczelnego jelita, zwanego także zespołem cieknącego jelita. Są to zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu jelita cienkiego, które prowadzą do przenikania niepożądanych substancji do krwiobiegu. Jednak pomimo wielu dyskusji, schorzenie to nie zostało dotąd uznane w świecie medycznym i nie istnieje jako odrębna jednostka chorobowa.

Jak działa jelito cienkie?

Jelito cienkie to najdłuższa część układu pokarmowego. U dorosłego człowieka osiąga nawet 6 – 8 metrów, choć organizm może prawidłowo działać również przy 1,5-2 metrowym jelicie cienkim. Pierwszą część stanowi dwunastnica, która rozpoczyna się tuż za żołądkiem. Trafia tutaj częściowo strawiona miazga pokarmowa, która miesza się z żółcią, sokiem trzustkowym i innymi sokami trawiennymi neutralizującymi kwaśną treść przechodzącą z żołądka. W dwunastnicy dochodzi do rozkładu białek, węglowodanów i tłuszczy na części składowe. Następnie mogą one zostać wchłonięte do krwi i przetransportowane do komórek organizmu.

Kosmki jelita czczego i jelito kręte

Właściwy proces wchłaniania składników odżywczych z pokarmu odbywa się w kolejnej części – jelicie czczym. Charakteryzuje się ono licznymi kosmkami, które zwiększają powierzchnię wchłaniania nawet do 250 m2. Kosmki to uwypuklenia błony śluzowej jelita. Między komórkami śluzówki znajdują są pory, przez które do krwiobiegu przedostają się określonej wielkości produkty przemiany materii, w tym witaminy i minerały. Końcowe procesy wchłaniania pokarmu zachodzą natomiast w jelicie krętym. Ta część jelita cienkiego zawiera największą ilość tzw. grudek chłonnych w całym organizmie. W nich znajdują się limfocyty odpowiedzialne za reakcję immunologiczną na chorobotwórcze patogeny.

Co rozszczelnia jelita?

Prawidłowo funkcjonujące jelito cienkie absorbuje tylko najprostsze cząsteczki, które są niezbędne do funkcjonowania organizmu. Gdy w błonie śluzowej rozwinie się stan zapalny, dochodzi jednak do jej podrażnienia i osłabienia połączeń między komórkami. W ten sposób powstają coraz większe szczeliny, przez które do krwiobiegu przedostają się również szkodliwe substancje. Za stany zapalne błony śluzowej odpowiedzialne są:

  • niewłaściwa dieta: gluten, alkohol, konserwanty,
  • antybiotyki, steroidy i niesteroidowe leki przeciwzapalne,
  • zakażenia bakteryjne, grzybicze i pasożytnicze,
  • przewlekły stres,
  • promieniowanie i chemioterapia.

Peptydy jako ciała obce

W wyniku zwiększenia przepuszczalności jelit do krwiobiegu przedostają się toksyny, bakterie oraz nierozłożone części białek. Białka zbudowane są z sekwencji aminokwasów – peptydów, o strukturze charakterystycznej dla poszczególnych organizmów. Szczelne jelita przepuszczają tylko pojedyncze aminokwasy, natomiast peptydy traktowane są jako ciało obce i wywołują odpowiedź immunologiczną. Zwiększa się produkcja przeciwciał i powstają stany zapalne jako fizjologiczna reakcja organizmu na patogeny. Niektóre peptydy mogą przypominać budową białka organizmu ludzkiego np. części białek stawów. W ten sposób przeciwciała zaczynają atakować również własne tkanki wywołując np. reumatoidalne zapalenie stawów.

Gdy układ odpornościowy szaleje

Pierwszymi symptomami świadczącymi o nieszczelności jelit są alergie pokarmowe. Objawiają się one bólami brzucha, zaparciami lub biegunkami, wysypką, a także atopowym zapaleniem skóry i celiakią. Jest to również przykład reakcji organizmu na toksyny i peptydy. Nieustanna stymulacja układu odpornościowego powoduje z czasem jego przeciążenie i osłabienie funkcji ochronnych. Zwiększa się wtedy aktywność bariery mechanicznej na drobnoustroje. Skutkiem tego jest chroniczny katar, zapalenie zatok, częste zapalenia dróg moczowych oraz swędzenie i łzawienie oczu.

Układ nerwowy

Zbyt duża ilość patogenów we krwi powoduje, że toksyny przedostają się również do układu nerwowego. Wywołuje to bezsenność, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia pamięci i koncentracji czy zmiany nastroju. Istnieją przesłanki świadczące o tym, że zespół nieszczelnego jelita może mieć wpływ na rozwój autyzmu dziecięcego i zespołu Aspergera. Na terenie Zjednoczonego Królestwa opracowano„ Narodowy Plan na rzecz dzieci z autyzmem w Wielkiej Brytanii”, który stwierdza, że przepuszczalność jelit powinna stanowić jeden z głównych nurtów badań medycznych w celu lepszego poznania zaburzeń rozwoju.

Nieszczelność jelit a choroby

Do chorób związanych bezpośrednio z nieszczelnością jelit należą także:
• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• celiakia,
• astma,
• zapalenia naczyń krwionośnych,
• zespół Sjögrena,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• stwardnienie rozsiane,
• choroba Alzheimera,
• choroba Parkinsona,
• ADHD,
• cukrzyca.

Jak zdiagnozować zespół nieszczelnego jelita?

W związku z faktem, że współczesna medycyna podchodzi sceptycznie do tego schorzenia i nie mieści się ono w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych, aktualnie nie istnieją badania, które pozwoliłyby wykryć nieszczelność jelita. Są jednak metody, które pozwalają stwierdzić obecność większych cząsteczek patogenów we krwi, co świadczy o zwiększonej przepuszczalności jelit. Są to:
– mikroskopowe badanie żywej krwi,
– testy na alergie pokarmowe: alergie i nietolerancje pokarmowe rozwijają się w wyniku przenikania do krwi dużych cząsteczek substancji pokarmowych traktowanych jak antygeny,
– oznaczenie poziomu endotkosyny LPS – wysokie stężenie świadczy o przedostawaniu się do krwi toksyn produkowanych przez bakterie jelitowe,
– oznaczenie poziomu zonuliny – białka, które rozszczelnia połączenia między komórkami śluzówki jelita; im wyższa wartość, tym bardziej nieszczelne jelita.

Uszczelnianie jelita

Podstawą prawidłowego funkcjonowania jelit jest utrzymanie odpowiedniej flory bakteryjnej, która między innymi zapobiega powstawaniu stanów zapalnych. W tym celu zaleca się stosowanie dobrych jakościowo probiotyków. Wśród bakterii probiotycznych, które regenerują błonę śluzową jelita oraz zwiększają aktywność enzymów trawiennych, na szczególną uwagę zasługują kultury drożdżowe szczepu Saccharomyces boulardii. Takie bakterie znajdują się w produkcje Biolatte Boulardi. Warto również suplementować kultury bakterii Bifidobacterium Lactis oraz Lactobacillus acidophilus. Świetnym uzupełnieniem probiotyków będą prebiotyki np. z serii Vianesse, które dodatkowo w składzie posiadają aminokwasy niezbędne do funkcjonowania i regeneracji komórek.

Odbudowa błony śluzowej jelita

Doskonałym naturalnym produktem zwiększającym integralność błony śluzowej jelita jest Colilen IBS firmy Aboca. Z kolei aminokwasem niezbędnym do naprawy komórek śluzówki jest glutamina, którą można znaleźć w produkcie Solgara L-glutamina. Świetnie współdziała ona z kolagenem potęgując działanie regeneracyjne. Silnym przeciwutleniaczem, który chroni komórki błony śluzowej przed zniszczeniem jest z kolei glutation.

Jesteś tym co jesz

Tak jak w przypadku większości schorzeń, najlepszą profilaktyką jest odpowiednia dieta. W przypadku nieszczelnego jelita bardzo ważna jest rezygnacja z glutenu, cukru i alkoholu. Gluten zwiększa przepuszczalność jelita poprzez wytwarzanie zonulin. Cukier potęguje fermentację i rozwój niekorzystnych bakterii, grzybów i pasożytów, natomiast alkohol podrażnia błonę śluzową. Istnieje także grupa pokarmów, które zawierają białka podobne do glutenu. Organizm niekiedy reaguje na nie na zasadzie reakcji krzyżowej i stan zapalny może rozwinąć się np. po zjedzeniu nabiału. Warto pamiętać także, że zarówno gluten jak i produkty mleczne wpływają negatywnie na florę bakteryjną jelit, umożliwiając zdobycie przewagi populacjom szkodliwym dla zdrowia. Osobom u których istnieje podejrzenie zespołu nieszczelnego jelita zaleca się też unikanie produktów zawierających drożdże, skrobię modyfikowaną, barwniki spożywcze i sztuczne słodziki jak sorbitol.

Zdecydowana większość chorób przewlekłych znajduje swój początek w złym funkcjonowaniu jelit. Ich ciągłość wynika z faktu, że medycyna współczesna skłonna jest odrzucać przesłanki istnienia niektórych schorzeń, w tym zespołu nieszczelnego jelita. Być może wynika to z faktu, że choroba ta nie została do końca rozpoznana i udowodniona naukowo, a lekarze nie mają pojęcia jak ją leczyć. Ratunkiem jest więc medycyna niekonwencjonalna i świadomy wybór składników odżywczych w codziennej diecie.

 

Produkty polecane: