Co to jest babki jajowata oraz babka płesznik?

Babka płesznik i babka jajowata to dwa rodzaje naturalnego błonnika. Obie to rośliny uprawiane w rejonie Morza Śródziemnego. Uprawia się je również na terenach zachodniej Azji, a także północnej Afryki. Ich nasiona wykazują szeroką aktywność prozdrowotną. Nasiona i łupiny zarówno babki jajowatej, jak i babki płesznik, wyróżniają się niezwykle wysoką zawartością błonnika pokarmowego.

Babka płesznik oraz nasiona i łuska babki jajowatej – czym się różnią?

Babka płesznik (łac. Plantago psyllium) to całoroczna roślina, której właściwości lecznicze znane są już od wielu stuleci. Płesznik ma jasno brązowe ziarna, które charakteryzują się dużą zawartością błonnika. Nasiona te wyglądem przypominają siemię lniane. Oprócz błonnika, babka płesznik zawiera białko, polisacharydy, tłuszcze, fitosterole. Przede wszystkim błonnik – na każde 100g nasion przypada go prawie 70g. 

Na niedostateczną podaż błonnika naturalnego narażone są osoby, które stosują dietę ubogą w produkty pełnoziarniste np. makaron, nasiona roślin strączkowych np. soczewica, orzechy oraz jadają mniej niż 500 g warzyw i owoców dziennie.

Głównym składnikiem nasion babki płesznik jest śluz – mieści się w przedziale od 10 do 12%. Oprócz śluzu, białko (15-20%), olej tłusty (5-13%), kwas linolowy, oleinowy, palmitynowy oraz niewielkie ilości fitosteroli. Po spożyciu nasionek, w jelitach tworzy się śluz, który ułatwia przesuwanie mas kałowych i tym samym pomaga rozwiązać problem uciążliwych zaparć, które w dzisiejszych czasach są nagminne. Babka płesznik przychodzi też z pomocą w przypadku biegunek – śluz zwiększa lepkość przesuwanej w jelitach treści, normalizuje jej przejście oraz częstotliwość wypróżnień. Wytwarzany przez babkę płesznik śluz działa też osłonowo i łagodząco, dlatego jest ona zalecana w leczeniu zespołu jelita wrażliwego. 

Nasiona babki płesznik mają zdolność pęcznienia w żołądku, dzięki czemu odczuwamy dłużej uczucie sytości. Ograniczają one wchłanianie tłuszczu oraz węglowodanów i przyspieszają przemianę materii. Na pewno warto je włączyć do diety u osób, które chcą zrzucić parę kilogramów. 

Błonnik w nasionach babki płesznik odpowiedzialny jest też za regulację poziomu cholesterolu we krwi. Obniża poziom tego „złego”, a podwyższa ten „dobry”, zmniejsza się tym samym ryzyko powstania chorób układu krążenia.

Babka płesznik zawiera też związek o nazwie aukubina o właściwościach przeciwzapalnych, bakteriobójczych i przeciwwirusowych. 

Nasiona babki płesznik można również stosować zewnętrznie. Napar z jej nasion ma działanie nawilżające i odżywcze, dlatego przyjdzie z pomocą suchej lub podrażnionej skórze. Można nim przemywać uszkodzenia skóry – przyspieszy gojenie, złagodzi stany zapalne, swędzenie i oparzenia. Babka płesznik pomaga też w chorobach, które potrzebują specjalistycznej pielęgnacji – łuszczycy, trądziku różowatym, atopowym zapalenie skóry. Również podrażniona skóra głowy oraz suche, rozdwajające się włosy skorzystają na kuracji babką płesznik.

A babka jajowata?

Nasiona babki jajowatej (Plantago ovata) pełne są m.in. błonnika, antyoksydantów, śluzów, aukubiny, tłuszczów, protein, fitosteroli. Można ją też spotkać w Polsce na podmokłych terenach. Nasiona oraz łupiny stanowią surowiec leczniczy, składnik leków na przeczyszczenie. Można też robić z nich wywary albo stosować jako dodatek do potraw. Łuska babki jajowatej często pojawia się jako jeden ze składników w różnych potrawach. Urozmaici musli, sałatki, koktajle, desery, zagęści sosy, czy zupy. Dzięki niskiej zawartości węglowodanów babka jajowata będzie świetnym dodatkiem w diecie ketogenicznej, która w ostatnim czasie jest bardzo popularna. W sieci znajdziemy rozmaite przepisy na wykorzystanie ziaren czy łupin babki. Z jej użyciem zrobimy np. pyszne i zdrowe ketopieczywo. 

Nasiona babki jajowatej przede wszystkim regulują pracę jelit i wypróżnienia. Może być stosowana na dolegliwości trawienne: zaparcia, a także biegunki. W przypadku zaparć kleisty żel rozmiękcza masy kałowe i ułatwia ich przesuwanie. Biegunki natomiast są łagodzone dzięki temu, że błonnik pochłania wodę, normalizując konsystencję mas kałowych, dzięki czemu przywracają naturalne funkcje jelit.

Babka jajowata działa osłonowo na cały przewód pokarmowy, m.in. przynosi ulgę przy stanach zapalnych oraz podrażnieniach śluzówki.

Poza tym nasiona, jak i łuska babki jajowatej również pomagają obniżyć poziom cholesterolu, regulują poziom cukru, ma działanie prebiotyczne, czyli są one pożywką dla bytujących w naszych jelitach dobroczynnych szczepów bakteryjnych. 

W odróżnieniu od nasion babki płesznik, babka jajowata nie powoduje uczucia sytości. Ich wspólną cechą jest wysoka zawartość błonnika, który usprawnia pracę jelit. Zarówno babka jajowata, jak i babka płesznik pochłaniają wodę, a także różnego rodzaju toksyny.

Babka jajowata poradzi sobie z nadmiarem płynów, które wystąpią w masie jelitowej. Pomoże ona także lepiej osobom, które cierpią na hemoroidy oraz żylaki.

Obie te rośliny, często można spotkać w jednym produkcie pod nazwą błonnik witalny lub błonnik naturalny. Jest to połączenie nasion babki płesznik i łuski babki jajowatej w proporcji 20 % babki płesznik i 80% łuski babki jajowatej.

Błonnik witalny – właściwości

Zdaniem wielu specjalistów ten rodzaj błonnika naturalnego, który znajdziemy w tych dwóch roślinach, wykazuje najlepsze możliwe właściwości. Sprawniej oczyszcza on organizm z toksyn, działa przeciwbólowo, przeciwbakteryjne oraz przeciwwirusowe. Co więcej, pomaga w leczeniu chorób dermatologicznych.

Błonnik witalny wspomaga proces odchudzania i znajduje się w diecie jako suplement dla osób zmagających się z nadwagą i otyłością. Hamuje apetyt, ponieważ zwiększa sytość, co przekłada się na mniejszą chęć podjadania między posiłkami. Jego regularne stosowanie pomaga chronić organizm przed poważnymi chorobami, takimi jak cukrzyca typu 2, otyłość, miażdżyca i powiązane z nią choroby układu sercowo-naczyniowego. Wynika to z działania obniżającego poziom cholesterolu we krwi. Obniża on również ryzyko rozwoju się nowotworów jelita grubego, na które wpływ ma m.in. niskiej podaży błonnika pokarmowego wraz z dietą. Pomaga na zaparcia.

Przeciwskazania

Produkty z wysoką zawartością błonnika mają wiele właściwości korzystnych dla zdrowia. Nie istnieje żadne przeciwwskazanie do stosowania babki płesznik i babki jajowatej przez dzieci powyżej 6. roku życia czy kobiety w ciąży. Przed rozpoczęciem suplementacji powinny jednak skonsultować się z lekarzem, podobnie jak osoby, które chorują na niedrożności jelit, zaparcia spastyczne, przepuklinę, choroby serca, cukrzycę leczoną insuliną lub cierpią na bóle brzucha o niewyjaśnionej przyczynie.

Dawkowanie

Produkt dostępny w postaci suplementu diety można mieszać z wodą, herbatą lub sokiem. W przypadku leczenia zaparć u dorosłych zaleca się 10-30 g nasion lub 5-30 g łusek. Babkę płesznik i babkę jajowatą można spożywać 3 razy dziennie, w odstępach kilkugodzinnych. Aby obniżyć poziom cholesterolu we krwi, wystarczy 10 g na dobę.

Włączając do codziennego jadłospisu babkę płesznik lub babkę jajowatą, należy zatroszczyć się o odpowiednie nawodnienie organizmu. Pamiętajmy, aby wypijać co najmniej 2 litry wody w ciągu dnia. Najlepiej każdą porcję błonnika popić szklanką wody. Jeśli nie będziemy jej stale dostarczać, grozi nam ryzyko zaparć. Należy również pamiętać, aby nie stosować jednocześnie, w jednym czasie błonnika oraz jakichkolwiek leków. Błonnik „pochłonie” lek i się nie wchłonie do organizmu. 

Oba błonniki, babka płesznik i babka jajowata mają szerokie zastosowanie i właściwości i są istotne dla naszego zdrowia.